Υπάρχουν άραγε τρόποι να βελτιώσουμε τη μνήμη μας;
Πόσες φορές μπήκαμε στο γραφείο μας, αλλά δεν θυμόμαστε γιατί πήγαμε εκεί; Πόσες φορές έχουμε δει ένα άτομο που γνωρίζουμε σίγουρα από παλιά, αλλά όταν μας διηγείται την τελευταία φορά που είχαμε βρεθεί, τον κοιτάμε με απορία; Πόσες φορές έχουμε ξεχάσει που έχουμε παρκάρει; Πόσο συχνά όταν μιλάμε με κάποιον έχουμε κάτι στο νου μας, αλλά όταν έρχεται η στιγμή να μιλήσουμε, το ξεχνάμε; Πόσες φορές πάμε στο super-market και επιστρέφουμε με άλλα πράγματα απ’ αυτά που θέλαμε;
Ή μήπως… υπάρχει κάποιος ανάμεσά μας που ανήκει στην εξαιρετικά σπάνια κατηγορία ανθρώπων που θυμάται ακόμα το ορθογραφικό λάθος που υπήρχε στην πρώτη παράγραφο του κειμένου που είχε μάθει τελευταίο απέξω στην Γ΄ Λυκείου; Που δεν έχει χρειαστεί ποτέ του να σημειώσει τηλέφωνο επικοινωνίας ή ημερομηνίες γενεθλίων γιατί πολύ απλά τα θυμάται; Που η μελέτη του στο σπίτι διαρκεί πολύ λιγότερο καθώς κατά τη διάρκεια του μαθήματος έχει ήδη απορροφήσει τα περισσότερα;
Η δυνατή μνήμη είναι, φυσικά, θέμα γονιδίων αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι υπόλοιποι δεν έχουμε καμία ευκαιρία να βελτιώσουμε τη μνήμη μας. Ειδικά όταν μπαίνουμε στη διαδικασία εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, όσο περισσότερο εξασκήσουμε τη μνήμη μας τόσο καλύτερη απόδοση θα έχουμε.
Πάμε, λοιπόν να δούμε 8 διαφορετικούς τρόπους να βελτιώσουμε τη μνήμη μας:
- Ας οργανώσουμε το διάβασμά μας.
Σύμφωνα με έρευνες, ο εγκέφαλός μας αποθηκεύει άμεσα πολύ μεγάλο αριθμό πληροφοριών, οι οποίες όμως τις περισσότερες φορές είναι άσχετες μεταξύ τους. Γι’ αυτό το λόγο, πολύ συχνά οι περισσότερες απ’ αυτές δεν βρίσκουν το δρόμο τους στη μακροπρόθεσμη μνήμη και απλά χάνονται. Μπορούμε, κατά την προσπάθεια εκμάθησης μιας νέας γλώσσας, να φροντίσουμε να ελαχιστοποιήσουμε το βαθμό που συμβαίνει αυτό. Πώς θα το κάνουμε αυτό;
Η μνήμη μας δυναμώνει όταν οργανώνουμε πολύ καλά τις πληροφορίες που δεχόμαστε. Κατά τη διάρκεια εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, λοιπόν, μπορούμε για παράδειγμα να συγκεντρώσουμε σε μία σελίδα λεξιλόγιο που έχει σχέση με τα ταξίδια. Σε ένα μικρό τετράδιο, μπορούμε να γράψουμε παραγράφους-μοντέλα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πρόλογοι ή επίλογοι εκθέσεων μαζί με συνδετικές λέξεις και φράσεις.
Κι ένα μικρό πολύχρωμο μυστικό εδώ; Σε κάθε κατηγορία που έχουμε οργανώσει για να μάθουμε, βοηθάει πάρα πολύ να χρησιμοποιούμε ένα συγκεκριμένο χρώμα στυλό ή φωσφορούχο μαρκαδόρο. Για παράδειγμα, όταν προσπαθούμε να θυμηθούμε μια φράση που χρησιμοποιούμε για να αγοράσουμε ένα εισιτήριο, η μνήμη μας θα θυμάται ότι αυτό το είδος λεξιλογίου το είχαμε σημειώσει με πορτοκαλί και θα το ανιχνεύει πιο εύκολα. Αν γράφουμε τεστ και προσπαθούμε να θυμηθούμε ένα γραμματικό φαινόμενο, θα μπορούσαμε ό,τι έχει σχέση με γραμματική να το έχουμε σημειώσει με κόκκινο και να το θυμηθούμε πιο εύκολα. Πιστέψτε με, λειτουργεί!
- Η τέχνη της Μνημονικής.
Ίσως, οι περισσότεροι από μας δεν έχουμε ακούσει τον όρο “mnemonics” που πρωταγωνιστεί στα περισσότερα άρθρα περί βελτίωσης της ικανότητας απομνημόνευσης στην αγγλική γλώσσα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε χρησιμοποιήσει ή ότι δεν έχουμε διδαχθεί τον τρόπο της συγκεκριμένης μνημονικής τεχνικής.
Με απλά λόγια, μια μνημονική φράση είναι μια φράση η οποία είναι πολύ απλή σε νόημα αλλά κάθε λέξη που την σχηματίζει συμβολίζει κάτι άλλο από πίσω. Για παράδειγμα, όταν προσπαθούμε να μάθουμε με ποια σειρά μπαίνουν τα επίθετα που χαρακτηρίζουν ένα ουσιαστικό στην αγγλική γλώσσα, μαθαίνουμε τη λέξη:
NOSASCOM.
N= Number
O=Opinion
S=Size
A=Age
S=Shape
C=Color
O=Origin
M=Material
Αυτή η λέξη που στερείται σημασίας, λοιπόν, μας δίνει άμεσα την απάντηση όταν λύνουμε ανάλογες ασκήσεις. Μπορούμε μόνοι μας όταν μελετάμε μια γλώσσα να δημιουργούμε τέτοιου είδους λέξεις ή φράσεις.
- Φτιάχνουμε μια εικόνα στο μυαλό μας.
Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να βελτιώσουμε άμεσα τη μνήμη μας είναι το να απομνημονεύουμε την εικόνα που έχουμε μπροστά μας όταν διαβάζουμε. Φυσικά όταν λέμε εικόνα, δεν εννοούμε μόνο μια φωτογραφία ή ένα σκίτσο που το βιβλίο μας τυχαίνει να έχει στη σελίδα που μελετάμε. Σ’ αυτή την περίπτωση όταν λέμε εικόνα εννοούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαβάζουμε. Τι υπάρχει δίπλα στο τετράδιό μας; Ποιο στυλό έχουμε βάλει ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου μας; Ποια κομμάτια του κεφαλαίου έχουμε υπογραμμίσει και ποια κομμάτια έχουμε περάσει με φωσφορούχο χρώμα; Υπάρχει κάποιο στίγμα ή μουτζούρα στη σελίδα που διαβάζουμε;
Αρκεί ένα λεπτό μόνο να ξεκολλήσουμε τα μάτια μας από την πρόταση που διαβάζουμε, να παρατηρήσουμε όλα αυτά τα στοιχεία και για ένα λεπτό μόνο να κλείσουμε τα μάτια μας και να αποθηκεύσουμε αυτή την εικόνα. Όταν έρθει η ώρα να θυμηθούμε το κομμάτι που διαβάζαμε εκείνη ακριβώς τη στιγμή, το μυαλό μας θα αναπαράγει αυτόματα εκείνη την ολοκληρωμένη εικόνα και να είστε σίγουροι ότι μέσω της εικόνας θα επαναφέρει και αυτό που ήταν γραμμένο εκεί. Μια μικρή δοκιμή θα σας πείσει!
- Διαβάζουμε δυνατά όταν μελετάμε.
Συνήθως οι περισσότεροι από εμάς όταν προσπαθούμε να μάθουμε κάτι το διαβάζουμε από μέσα μας και μετά προσπαθούμε να το μάθουμε απέξω. Πολλές φορές μάλιστα κλείνουμε το βιβλίο ή τα μάτια μας και προσπαθούμε να το επαναλάβουμε. Ο τρόπος αυτός βοηθάει αρκετά αλλά μπορεί να γίνει ακόμα πιο αποτελεσματικός και να βοηθήσει μακροπρόθεσμα τη βελτίωση της μνήμης μας αν τον αλλάξουμε λίγο.
Το μυαλό μας αποθηκεύει πολύ πιο εύκολα και γρήγορα όταν από την πρώτη στιγμή που διαβάζουμε κάτι το διαβάζουμε δυνατά, αργά δύο με τρεις φορές και στη συνέχεια, αφού κλείσουμε το βιβλίο μας, το επαναλαμβάνουμε δυνατά. Αυτό όχι μόνο θα βοηθήσει να μάθουμε αμεσότερα αυτό που μαθαίνουμε εκείνη τη στιγμή αλλά θα ενδυναμώσει γενικότερα τη μνήμη μας.
5. Δημιουργούμε συσχετισμούς στο μυαλό μας.
Με τον όρο συσχετισμούς, εννοούμε μικρές απλές εικόνες ή σκηνικά που δημιουργούμε στο μυαλό μας όταν μαθαίνουμε κάτι νέο. Η μικρή αυτή εικόνα ή ακόμα και σκίτσο που θα δημιουργήσουμε θα μας βοηθάει να θυμηθούμε πολύ πιο γρήγορα αυτό που θέλουμε. Ας δώσουμε εδώ ένα πολύ μικρό και απλό παράδειγμα : Στην αγγλική γλώσσα η λέξη “frankly”, σημαίνει “ειλικρινά”. Εδώ, λοιπόν, θα μπορούσαμε σ’ αυτό το σημείο να φανταστούμε στο μυαλό μας ένα αγοράκι που το λένε Frank και λέει πάντα την αλήθεια. Πολύ απλά, κάθε φορά που θα βλέπουμε τη λέξη “frankly”, θα μας έρχεται αυτή η εικόνα και θα θυμόμαστε τί σημαίνει η λέξη.
Ποιο είναι το κόλπο εδώ για να φτιάχνουμε τέτοιου είδους εικόνες που θα μας βοηθάνε; Το μυστικό είναι οι εικόνες αυτές να είναι όσο πιο απλές ή αντιθέτως όσο πιο υπερβολικές γίνεται ώστε το μυαλό μας να μην τις ξεχνάει!
6. Ας το διδάξουμε σε κάποιον άλλον.
Είναι σε όλους μας γνωστό ότι ποτέ δεν θα μάθουμε κάτι καλύτερα εκτός από τη στιγμή που θα παίξουμε εμείς το ρόλο του δασκάλου και θα το διδάξουμε σε κάποιον άλλον. Αυτή η απλή διαδικασία δεν εγγυάται μόνο ότι θα τελειοποιήσουμε τη γνώση που έχουμε για κάτι αλλά θα ενισχύσει και τη μνήμη μας. Πώς γίνεται αυτό;
Πολύ απλά, όταν αναλαμβάνουμε την ευθύνη να μεταδώσουμε γνώση, το μυαλό μας μεγιστοποιεί την απόδοση της συγκέντρωσης και της μνήμης ώστε να μπορέσει να μεταφέρει όλα αυτά που χρειάζονται για να μάθει το άλλο άτομο. Η αύξηση αυτής της πνευματικής απόδοσης πριν διδάξουμε κάτι σε κάποιον αλλά και η επανάληψη που έχει ήδη γίνει αφού επιτελέσουμε τη διαδικασία βελτιώνει μέγιστα μακροπρόθεσμα τη μνήμη μας.
- Εξάσκηση.
Όπως όλες οι ικανότητες που αποκτούμε βελτιώνονται με συνεχή εξάσκηση, το ίδιο συμβαίνει και με τη μνήμη μας. Αν έχουμε βάλει στόχο να αναπτύξουμε τη μνήμη μας, τότε αυτό δεν πρέπει να το θυμόμαστε μόνο όταν μελετάμε. Κατά τη διάρκεια όλης της μέρας μπορούμε να δοκιμάζουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας, προσπαθώντας να μην σημειώνουμε τα πάντα αλλά να τα θυμόμαστε, για παράδειγμα ραντεβού που ίσως δεν είναι τόσο σημαντικά, τηλέφωνα και μηνύματα που έχουμε να μεταφέρουμε σε κάποιον. Σίγουρα τις πρώτες μέρες το αποτέλεσμα δεν θα είναι εντυπωσιακό, μάλλον απογοητευτικό θα έλεγε κανείς, αλλά μέρα με τη μέρα η μνήμη μας θα εξασκείται και θα θυμόμαστε όλο και περισσότερα πράγματα. Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτή τη στιγμή!
- Ας ανταμείβουμε τον εαυτό μας!
Δυστυχώς, οι περισσότεροι από μας ξεχνάμε να ανταμείβουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας όταν πετυχαίνουμε κάτι. Συνήθως νιώθουμε ότι δεν το αξίζουμε, ότι δεν χρειάζεται ή ότι η προσπάθειά μας θα επιβραβευτεί από κάποιον άλλον, έναν γονιό, ένα δάσκαλο ή ακόμα και το αφεντικό μας. Ας μην περιμένουμε άλλο. Ας δώσουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας ένα μικρό δώρο όταν πετυχαίνουμε ένα μικρό μας στόχο. Όταν λοιπόν η εξάσκηση της μνήμης μας αποτελεί έναν άμεσο στόχο και βλέπουμε ότι σιγά σιγά τον κατακτούμε, ας ανταμείψουμε τον εαυτό μας. Και ας είμαστε σίγουροι ότι μετά από μια μικρή απόλαυση το μυαλό μας θα είναι ακόμα πιο έτοιμο και ανυπόμονο να καταρρίψει και άλλους μικρούς στόχους!